Η δοκιμασία των Αρχαίων Ελλήνων βουλευτών.

Ο Λυσίας εις τον λόγον του «Υπέρ Μαντιθέου»εξαίρει εμμέσως πλήν σαφώς τη σπουδαιότητα του θεσμού της δοκιμασίας για το δημοκρατικό πολίτευμα,βασικός σκοπός της οποίας ήταν η εφαρμογή της αξιοκρατίας στην ανάδειξη των κληρωτών αλλά και των αιρετών αρχόντων.Επισημαίνουμε ότι
σε θέματα σημαντικά ισχύει το περίφημο σύνθημα ή όλα ή τίποτε-ας θυμηθούμε τη φράση του θεανθρώπου «έστω το ναι ναι και το ού ού»υπό την έννοια ότι όταν παίρνουμε από τους αρχαίους μας προγόνους την έννοια αλλά και την μίμηση της δημοκρατίας θα την ακολουθούμε ολοκληρωτικά,όχι και μόνο εκεί και σε θέματα που μας συμφέρει.
Η διαδικασία λοιπόν της δοκιμασίας ήταν απαραίτητη στην Αρχαία Ελληνική δημοκρατία για την ανάδειξη κάποιου σε Βουλευτή.Θα πρέπει οπωσδήποτε όμως να σημειώσουμε ότι στον χρυσό αιώνα του Περικλέους ο Βουλευτής ήταν ισχυρά σημειοδοτούμενη έννοια.Μάλιστα ο βουλευτής αποθεώθηκε μέσα από τα πολιτικά γραπτά του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους.Είναι αυτός ο οποίος βούλεται για το καλό της πόλεως-κράτους,είναι αυτός ο οποίος ελέγχει την εκτελεστική εξουσία και προωθεί την κρίση υπέρ αυτού που συμφέρει την Πατρίδα του.Ο Βουλευτής στην Αρχαία Αθήνα ήταν ανάμεσα στη Γνώση και στην Αξία.Γνώριζε το Καλό και το έπραττε.Συμμετείχε σε όλες τις εκδηλώσεις της Πατρίδος του,ήταν πολεμιστής και στην Ειρήνη και στον Πόλεμο.Δεν υπήρχε περίπτωση ποτέ να ψηφίσει και να επιδιώξει κάτι ενάντια στην Πατρίδα του,για παράδειγμα μεγάλοι πνευματικοί άνθρωποι όπως ο Σωκράτης και ο Θουκυδίδης ήταν και στρατηγοί και πολεμιστές όταν η Πατρίδα τους το ζήτησε.Ο Βουλευτής εισερχόταν σε ένα σύμπαν αυστηρά διαβαθμισμένο.Η Πατρίδα ήταν πάνω από όλα,αυτός ήταν υπηρέτης και μάλιστα υπήρχε για όσο υπήρχε και η Πόλη-κράτος.Δεχόταν τα συγχαρητήρια δημόσια αλλά και κατεξευτελιζόταν δημόσια.Η Εκκλησία του Δήμου ήταν το απόλυτο μέτρο της αξίας των αιρετών αρχόντων.Ο Περικλής , «ο ενός ανδρός αρχή»,παρακαλούσε γονατιστός την Εκκλησία του Δήμου να αθωώσει την γυναίκα του την Ασπασία και το φίλο του τον Φειδία όταν αυτοί είχαν κατηγορηθεί για κατασπατάληση δημοσίου πλούτου.Επίσης ο ρήτωρ Δημοσθένης κλαίγοντας ζητούσε συγγνώμη όταν αποκαλύφθηκε ότι κάτι συνέβη με τον απεσταλμένο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Άρπαλο ο οποίος έφερε αναθήματα του μεγάλου στρατηλάτη στην Αρχαία Αθήνα και αυτά διασπαθίσθηκαν.

Τι περιλάμβανε η δοκιμασία.Οι ερωτήσεις λοιπόν που γίνονταν κατά την εξέταση των αρχόντων ήταν: «Ποιος είναι ο πατέρας σου και σε ποιόν δήμο ανήκει;Ποιος είναι ο πατέρας του πατέρα σου,η μητέρα σου και ο πατέρας της μητέρας σου,και σε ποιους δήμους ανήκουν;Ύστερα ερωτούσαν για τον προγονικό Απόλλωνα και τον Εφέστιο Δία προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο υποψήφιος βουλευτής μαζί με τα σύννομα πολιτικά του πιστέυω είχε και την ανάλογη θρησκευτική πίστη στα ιερά και τα όσια της Πατρίδος.Οι Αρχαίοι πίστευαν ότι το ανθρώπινο Είναι αποτελεί μία βαθιά εσωτερικότητα.Όποιος μέσα του είναι καλλιεργημένος θα δείξει και τον ανάλογο εαυτό στην πολιτική καριέρα του.Μόνη η πολιτική φιλοδοξία που δεν βασίζεται σε εσωτερική καλλιέργεια αναδεικνύει τον άνθρωπο πομφόλυγα-πολλά τα παραδείγματα από το σημερινό πολιτικό στίβο.Μαζί με την πίστη στους Θεούς ερωτούσαν για την εκπλήρωση των ιερών υποχρεώσεων.Επίσης εάν οι υποψήφιοι φέρονται καλά στους οικείους τους,εάν πληρώνουν τους φόρους και εάν εκπληρώνουν τις στρατιωτικές υποχρεώσεις –όχι απλά υπηρετώντας θητεία,αλλά συμμετέχοντας σε πολεμικές αποστολές.
Όταν τελείωναν όλες αυτές οι ερωτήσεις ο προεδρεύων αξιωματούχος έλεγε: «Κάλεσε μάρτυρες για όλα όσα μας λές».Έπειτα από την παρουσίαση των μαρτύρων υποβαλόταν το εξής ερώτημα: «Επιθυμεί να κατηγορήσει κανείς αυτόν τον άνθρωπο;».Εάν υπήρχε κατήγορος ακουγόταν βέβαια η κατηγορία και έπειτα υπήρχε ψηφοφορία με ανάταση των χεριών ή με σφαιρίδιο.Όλες αυτές οι πληροφορίες περιέχονται στην Αθηναίων Πολιτεία του Αριστοτέλους.Έρχονται σαν συνέχεια της πίστεως του Πλάτωνος στην ιδανική Πολιτεία η οποία στηρίζεται στη Γνώση και στην Πράξη και όχι στον καιροσκοπισμό και στην ανοησία.
Όλα αυτά τονίζουν κάτι το οποίο το έχουμε και αλλού διατυπώσει.Αυτό το πολίτευμα το οποίο σήμερα έχουμε ή θα πρέπει να μιμηθεί σε όλα τη Δημοκρατία αυτών που την γέννησαν και την άνδρωσαν ή να αλλάξει όνομα.Διότι όταν κάτι είναι κατ΄όνομα μόνο δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης.
Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του αλλά και πολύ μετέπειτα ο Μοντεσκιέ στο Πνεύμα των νόμων,θεωρούν ότι ανάλογα με το χώρο που καταλαμβάνει ένα κράτος θα πρέπει να διέπεται και από το ανάλογο πολίτευμα.Μία μεγάλη χώρα θα πρέπει να έχει π.χ Συνταγματική μοναρχία ενώ μία μικρότερη χώρα Δημοκρατία.Καταλαβαίνει κανείς ποιο είναι το πολίτευμα που εντέχνως προωθείται στο τεχνηέντως απέραντο και παγκοσμιοποιημένο κράτος που μας επιβάλλεται.Είναι η πιο απάνθρωπη και σκληρή μοναρχία η οποία ενδυναμώνεται μέσα από την υλική εξαθλίωση του ανθρώπου,την πνευματική του αποξένωση από τον ουρανό και την σκλαβοποίησή του στην γή της τεχνολογίας.Ενάντια σε αυτή την μοναρχία θα πρέπει να αντιτάξουμε το πολίτευμα που αναδεικνύει τον εσωτερικό και αιώνιο άνθρωπο.Αυτόν που ζεί σε μία χώρα η οποία «αγαπάει το ωραίο με απλότητα,αλλά και τη σοφία χωρίς μαλθακότητα».



Β.Δ.Μακρυπούλιας,δρ.φιλοσοφίας.

http://filosofikoskipos.blogspot.gr