Oι σπάνιες γαίες στο Αιγαίο, οι συνταξιούχοι γεωλόγοι και η χρεοκοπία του ΙΓΜΕ

Tο 2013 το ΙΓΜΕ και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, στο πλαίσιο προγράμματος ερευνών, συνολικού ύψους 1,8 εκατ. ευρώ, ξεκίνησαν την αναζήτηση ενδείξεων για κοιτάσματα σπανίων γαιών στην υφαλοκρηπίδα του Βόρειου Αιγαίου, από τον Κόλπο της Ιερισσού έως τη Σαμοθράκη.

Οι έρευνες αυτές, που πραγματοποίησαν το ερευνητικό σκάφος ανοιχτής θάλασσας "Αιγαίο” και το πλοίο επιστημονικών εφαρμογών "Αλκυών”, ολοκληρώθηκαν το 2015.

Λόγω όμως, της κυβερνητικής αλλαγής του Ιανουαρίου του 2015 και της προοδευτικής κατάρρευσης του ΙΓΜΕ, τα αποτελέσματα των ερευνών ούτε έγιναν ποτέ γνωστά ούτε αξιοποιήθηκαν.

Η ΔΕΚΟ, εξάλλου, έχει να επιλύσει περισσότερο "καυτά" προβλήματα που σχετίζονται άμεσα με τη βιωσιμότητά της. Για παράδειγμα, τους τελευταίους μήνες, το ΙΓΜΕ για να καλύψει την μισθοδοσία των υπαλλήλων του, παίρνει χρήματα από τον λογαριασμό του ευρωπαϊκού προγράμματος Eurare που αφορά την αναζήτηση σπάνιων γαιών.

Τι φανέρωσαν οι έρευνες στο Αιγαίο

Όλα αυτά, όταν, όπως αποκαλύπτει το Capital.gr, οι έρευνες- που αποτελούν μόνον την πρώτη φάση μίας σύνθετης εξερευνητικής διαδικασίας- της περιόδου 2013-2015 φανέρωσαν την ύπαρξη υψηλής περιεκτικότητας στοιχείων σπάνιων γαιών. Ειδικότερα, από τον Κόλπο της Ιερισσού έως τον Κόλπο της Καβάλας έχει εντοπιστεί Τιτάνιο, Λανθάνιο, Ευρώπιο, Νεοδύμιο και Δυσπρόσιο σε διαφορετικές περιεκτικότητες.

Επίσης, υψηλές περιεκτικότητες σε στοιχεία σπάνιων γαιών εντοπίστηκαν στον Κόλπο Στρυμονικού, περιμετρικά της υφαλοκρηπίδας της Σαμοθράκης, στο Δέλτα Νέστου και Έβρου. Η έρευνα σε συγκεντρώσεις από τα λεγόμενα προσχωματικά κοιτάσματα βαρέων ορυκτών φανέρωσε την ύπαρξη του φυσικού ραδιενεργού μετάλλου Θώριου που μπορεί να αντικαταστήσει το ουράνιο στους πυρηνικούς αντιδραστήρες για παραγωγή νετρονίων που συντηρούν την αλυσωτή αντίδραση.

Εντοπίστηκαν ακόμη τα ορυκτά Αλλανίτης, Μοναζίτης και Ξενότιμο από τα οποία εξάγονται χημικά στοιχεία που ανήκουν στις σπάνιες γαίες, όπως το Σαμάριο.

Όπως πληροφορείται το Capital.gr, η περιεκτικότητα των κοιτασμάτων καθιστά ενθαρρυντική την αξιοποίησή τους. Ωστόσο, απαιτείται ακόμη δρόμος προκειμένου να διαπιστωθεί εάν αυτή θα μπορούσε να είναι οικονομικά βιώσιμη.

Πήραν λεφτά ευρωπαϊκού προγράμματος





Ωστόσο, με το ΙΓΜΕ να χρεοκοπεί και την κυβέρνηση να σφυρίζει αδιάφορα, ο φάκελος των σπάνιων γαιών αναμένεται να παραμείνει, επί μακρόν, στο συρτάρι.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μάρτιος ήταν ένας από τους πολλούς, κατά σειρά, μήνες που το ΙΓΜΕ δεν ήταν σε θέση να καλύψει τις υποχρεώσεις (μισθοδοσία, ασφαλιστικές εισφορές, φόροι) του.

Γι' αυτό το δ.σ. του ΙΓΜΕ ενέκρινε την μεταφορά ποσού 120.000 ευρώ απο τo ανταγωνιστικό έργο Eurare, ενώ για να καλύψει τις υποχρεώσεις του περασμένου Δεκεμβρίου πήρε χρήματα τόσο από το Eurare όσο και από τον αποθεματικό λογαριασμό ευρωπαϊκών έργων (βλ.σχετική απόφαση).

Το Eurare είναι ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και αποσκοπεί στην ανακάλυψη πιθανών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο την απρόσκοπτη προσφορά των απαραίτητων για την αυτοκινητοβιομηχανία, τις ηλεκτρονικές συσκευές και τη χημική βιομηχανία χημικών στοιχείων.

Στο πρόγραμμα, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 13,8 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2013, ολοκληρώνεται το 2018. Σε αυτό συμμετέχουν πολυεθνικοί κολοσσοί, όπως η Nokia, η Neorem magnets, η Siemens και η Vestas Wind Systems, ενώ στους εταίρους από την Ελλάδα ανήκουν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και η Αλουμίνιο της Ελλάδας.

Όλα αυτά είναι "ψιλά γράμματα" τόσο για την κυβέρνηση όσο και για τον κρατικό φορέα που αναφέρει στις σχετικές αποφάσεις πώς "τα χρήματα θα επιστραφούν στους δικαιούχους μόλις εκταμιευθεί η δόση της επιχορήγησης που θα λάβει το ΙΓΜΕ".

Βέβαια, οι τραπεζικοί λογαριασμοί του ΙΓΜΕ έχουν μπλοκαριστεί, ενώ η διοίκησή του έχει παραιτηθεί.

Οι κατασχέσεις

Είναι άγνωστο εάν θα σταματήσει να ξηλώνεται το πουλόβερ του ΙΓΜΕ, το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο με σειρά τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων πρώην εργαζομένων / συνταξιούχων που προβλέπουν την κατάσχεση από τις τράπεζες των χρηματικών διαθεσίμων του οργανισμού.

Ο λόγος;

Ένα ομαδικό συμβόλαιο υγείας, εν είδει ιδιωτικού "εφάπαξ”, που το ΙΓΜΕ έχει πραγματοποιήσει με την Εθνική Ασφαλιστική.

Όπως είχε αναφέρει το 2013, ο τότε πρόεδρος του μετονομασθέντος ΙΓΜΕ σε Εθνικό Κέντρο Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΒΑΑ) Βασίλης Κωστόπουλος, το συμβόλαιο με την Εθνική Ασφαλιστική υπογράφηκε το 1989 και αφορά ένα πρόσθετο εφάπαξ για τους εργαζομένους, το οποίο δημιούργησε πρόσθετη δημόσια δαπάνη 50 εκατ. ευρώ χωρίς να υπάρχει σχετική νομοθετική ρύθμιση. Μάλιστα, υπήρχε όρος στο συμβόλαιο ο οποίος όριζε ότι οποιαδήποτε τροποποίησή του πρέπει να εγκριθεί από το συνδικάτο των εργαζομένων.

Οι συνδικαλιστές του ΙΓΜΕ υποστηρίζουν ότι όλα έγιναν μέσω συλλογικών συμβάσεων και διαιτητικών αποφάσεων και οι τροποποιήσεις έγιναν εν γνώσει της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Κατά τους ίδιους, δεν πρόκειται για συμβόλαιο συνταξιοδότησης, αλλά για παροχή αντί αυξήσεων από τις οποίες παραιτήθηκαν οι εργαζόμενοι του ΙΓΜΕ.

Πάντως, φέρεται να είχε προβλεφθεί ότι το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου θα καλύπτει τμήμα των ασφαλίστρων. Ωστόσο, ορισμένες από τις διοικήσεις του ΙΓΜΕ που ήγειραν ζητήματα νομιμότητας δεν κατέβαλαν τα ασφάλιστρα. Και κάπως έτσι, η αντιπαράθεση οδηγήθηκε στα δικαστήρια, με τους συνταξιούχους του ΙΓΜΕ που δικαιώνονται να αυξάνονται, γεγονός που ανοίγει το δρόμο για αντίστοιχες αποφάσεις.





Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2016, το ΙΓΜΕ (αποφ.34/7/8-6/2016) ζήτησε έκτακτη επιχορήγηση 2,4 εκατ. ευρώ λόγω δικαστικών δαπανών!

Και δεν προκαλεί έκπληξη ότι τους τελευταίους μήνες, μία από τις πιο βασικές δραστηριότητες της παραιτηθείσας διοίκησης του ΙΓΜΕ είναι η ανάθεση σε εξωτερικούς δικηγόρους του χειρισμού των σχετικών υποθέσεων.

Για την ιστορία σημειώνεται ότι τέλη 2011, ο τότε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας χαρακτήριζε εγκληματική τη διάλυση του ΙΓΜΕ, το οποίο, σήμερα, εμφανίζει ολοένα και περισσότερα συμπτώματα χρεοκοπίας.

dimitris.delevegos@capital.gr