Ὁ Ξενοφὼν ἐξέθεσε τὸν ἀξιοθαύμαστο τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον ὁ Λυκοῦργος ἐπέτυχε νὰ θεωροῦν οἱ πολίτες προτιμότερο τὸν ἔνδοξο θάνατο ἀπὸ τὴν ἐπονείδιστο ζωὴ κι ἐξησφάλισε τὴν ἄσκηση τῶν πολιτῶν στὴν ἀρετή, μέχρι τὴν γεροντικὴ ἡλικία. Παρακάτω παρατίθεται ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ κεφάλαιονποὺ ἀφορᾶ στὴν ἄσκηση τῶν Σπαρτιατῶν στὶς ἀρετὲς τοῦ Δημοσίου Βίου καί, ἰδίως, στὴν καλοκαγαθία. «Κι αὐτὸ πάλι τὸ μέτρο τοῦ Λυκούργου πὼς δὲν ἀξίζει νὰ θαυμασθῇ ἐξαιρετικά; Αὐτός, ἐπειδὴ παρετήρησε ὅτι, ὅπου τὴν ἀρετὴ τὴν ὑπηρετοῦν ἄνθρωποι μὲ προσωπική τους ἐπιλογή, δὲν εἶναι ἱκανοὶ νὰ μεγαλώσουν τὴν πατρίδα τους, ἐξηνάγκασε στὴν Σπάρτη ὅλους ἀνεξαιερέτως νὰ ἀσκοῦν δημοσίως ὅλες τὶς ἀρετές. Ὅπως λοιπὸν οἱ ἰδιῶτες διαφέρουν μεταξύ τους στὴν ἀρετή, οἱ ἐνδιαφερόμενοι ἀπὸ τοὺς ἀδιαφόρους, ἔτσι εὔλογα καὶ ἡ Σπάρτη ὑπερέχει στὴν ἀρετὴ ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες πόλεις, γιατὶ μόνη αὐτὴ φροντίζει δημοσίως γιὰ τὴν καλοκαγαθία.
Δὲν εἶναι πράγματι καὶ αὐτὸ καλὸ μέτρο (τοῦ Λυκούργου), τὸ ὅτι δηλαδή, ἐνῶ οἱ ἄλλες πόλεις τιμωροῦν, ἐὰν κάποιος ἀδικῇ συνάνθρωποότοτ, ἐκεῖνος ἐθέσπισε μεγαλύτερες ποινὲς γιὰ ὅποιον προκλητικὰ ἀμελεῖ νὰ εἶναι ὁ πιό ἐνάρετος; Γιατὶ πίστευε, ὅπως φαίνεται, ὅτι ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ ἐξανδραποδίζουν κάποιους ἢ ἀφαιροῦν ἢ κλέβουν ὑφίσταται τὴν ἀδικία μόνον αὐτὸς ποὺ βλάπτεται, ἐνῶ ἀπὸ τοὺς δειλοὺς καὶ τοὺς ἀνάνδρους προδίδονται ὁλόκληρες πόλεις. Ὥστε εὔλογα, κατὰ τὴν ἄποψή μου, προέβλεψε γι’ αὐτοὺς ἐπιβολὴ τῶν μεγαλυτέρων ποινῶν.»
Ξενοφών, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, 10.4-10.6
Ἀπόδοσις. Π. Βλαχάκος & Γ.Α. Ῥάπτης. 2003. Ξενοφῶντος Ἀγησίλαος. Εἰσαγωγή, μετάφρασις, περίληψις, σχόλια Π. Βλαχάκος. Πρόλογος Δ. Λυπουρλῆς. Λακεδαιμονίων Πολιτεία. Εἰσαγωγή, μετάφρασις, περίληψις, σχόλια Γ.Α. Ῥάπτης. Θεσσαλονίκη: Ζῆτρος.
Σπανὸς Πανορμίτης
filonoi.gr
