ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ - Ο δηλητηριώδης Άδωνις της «κόκκινης λίστας»

Γράφει ο Στέφανος Βογιατζής,
Δασοπόνος, MSc. in International Environmental Conventions

.

Πλησιάζει η ημέρα της πρωτομαγιάς και πολλοί θα πάνε στην εξοχή να τη γιορτάσουν. Κάποιοι θα πλέξουν και μαγιάτικα στεφάνια. Το αγριολούλουδο που επικρατεί στην κατασκευή τους είναι εκείνο, το γνωστό με τα μεγάλα λαμπερά χρυσοκίτρινα άνθη, που

ανοίγουν διάπλατα στον ήλιο και μοιάζουν με μαργαρίτες (φυτό της φωτογραφίας & εικόνας). Ενδείκνυται καθόσον πέραν της ομορφιάς και της αφθονίας στην ελληνική φύση, ανθίζει αυτή τη χρονική περίοδο (Απρίλιος – Μάιος). Η επιστημονική ονομασία του λουλουδιού αυτού είναι Adonis vernalis, η κοινή Άδωνις και ανήκει στην οικογένεια των Ρανουνκουλιδών (Ranunculaceae / Golden seals, yellow adonis).

Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι το συγκεκριμένο φυτό είναι έντονα δηλητηριώδες και ελάχιστοι ότι συμπεριλαμβάνεται στην «κόκκινη λίστα» της IUCN που καταγράφονται τα απειλούμενα με εξαφάνιση είδη από τον πλανήτη. Απαγορεύεται το εμπόριό του από τη διεθνή σύμβαση CITES (παράρτημα ΙΙ) για προστατευτικούς λόγους και γενικότερα βρίσκεται στην «ομπρέλα» προστασίας κάθε σχετικής περιβαλλοντικής διάταξης. Μπορεί να ακούγεται υπερβολή, αφού το συγκεκριμένο είδος απαντάται σε αφθονία στην Ελλάδα, αλλά ο πλανητικός πληθυσμός του όμως έχει υποστεί πολύ μεγάλες πιέσεις σε άλλες περιοχές, όπου φύεται (Ευρώπη, Ασία, Βόρεια Αφρική και Βόρεια Αμερική). Η σημαντικότερη αιτία για την απειλή του Αδώνιδος είναι ότι διαθέτει φαρμακευτικές ιδιότητες, που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή φαρμάκων για την υπέρταση, τη χρόνια νεφρίτιδα, την αρτηριοσκλήρωση και την ταχυκαρδία. Οι φαρμακευτικές ιδιότητές του οφείλονται στους γλυκοζίτες που διαθέτει αναλογικά σε ικανοποιητικές ποσότητες. Επιβάλλεται να τονιστεί ότι μεγάλες δόσεις από τις ουσίες αυτές προκαλούν ακόμη και τον θάνατο.

Ο Άδωνις είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο ωραίος νέος Άδωνις, ο αγαπημένος της Αφροδίτης, σκοτώθηκε στη διάρκεια ενός κυνηγιού από έναν κάπρο. Η Αφροδίτη θρήνησε πικρά το θάνατό του. Από το αίμα του Αδώνιδος πρόβαλε το λουλούδι Άδωνις, ενώ από τα δάκρυα της θεάς φύτρωσαν ανεμώνες. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε τον Άδωνι για φαρμακευτικούς σκοπούς. Στην Ευρώπη γίνεται φαρμακευτική χρήση εδώ και εκατονταετίες. Όλα τα μέρη του φυτού περικλείουν πολλά γλυκοσίδια (καρδενολίδια), συγγενή της διγιταλίνης (ανωνισίδη, αδωνιβερνοσίδη, κυμαρίνη και αδωνιτοξίνη). Το ρίζωμα περιέχει μία ευώδη ουσία, την βερναδίνη, παράγωγο της κουμαρίνης (http://www.herb.gr). Με δεδομένο ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια στροφή της ανθρωπότητας γενικά και της επιστήμης ειδικά, προς τις ευεργετικές ιδιότητες των φαρμακευτικών φυτών, για θεραπευτικούς σκοπούς επισημαίνεται για μία ακόμη φορά ότι ο Άδωνις είναι φυτό με πολύ ισχυρή δράση και για τον λόγο αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο με ιατρική συνταγή υπό την επίβλεψη του ιατρού. Αντενδείκνυται στα έλκη του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου. Δεν χορηγείται σε παιδιά κάτω των 3 ετών.

Έχοντας πάντα υπόψη το περιορισμένο μέγεθος της ενημερωτικής εμβέλειας και συνοψίζοντας τα πιο πάνω συνιστούμε στους φίλους αναγνώστες εκδρομείς της πρωτομαγιάς να είναι προσεκτικοί με το συγκεκριμένο απειλούμενο είδος. Πέραν του γεγονότος ότι προστατεύεται από τις διεθνείς περιβαλλοντικές συμβάσεις, το εθνικό και το κοινοτικό Δίκαιο και δεν επιτρέπεται το εμπόριό του, περιέχει και ουσίες με ισχυρή δηλητηριώδη δράση.

Καλή πρωτομαγιά.

 dasarxeio