Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ - Μνήμη του Πάγκαλου Ιωσήφ

Του Αχιλλέα Πιτσίλκα, διδάκτορα Θεολογίας

Τη Μεγάλη Δευτέρα η Εκκλησία μας προβάλλει στους πιστούς τη μορφή του Πάγκαλου Ιωσήφ, εξαιτίας της καρποφορίας του σε όλες τις αρετές, από τις οποίες προβάλλουν πιο πολύ οι πιο κάτω:

α) Η εξυπηρετικότητα και αυτοθυσία
Τον Ιωσήφ, όπως είναι γνωστό, τον είχε αγοράσει από τους Ισμαηλίτες εμπόρους, που τον μετέφεραν στην Αίγυπτο, ο αρχιευνούχος και αρχιμάγειρας του Φαραώ, Πετεφρής, που τον κατέστησε υπηρέτη του. Επειδή, όμως, ο Ιωσήφ ήταν πιστός στον Θεό των Πατέρων του, σημειώνεται από την Αγία Γραφή ότι «ην Κύριος μετά Ιωσήφ και ην ανήρ επιτυγχάνων» (Γεν. 9, 2).

Είχε τη Χάρη του Θεού, δηλαδή, στη ζωή του και για τούτο διεκπεραίωσε με επιτυχία όλες τις εργασίες του. Έδειχνε δε τόσο μεγάλη εξυπηρετικότητα και αυτοθυσία, ώστε να καταλάβει και ο Πετεφρής ότι είχε τη Χάρη του Θεού επάνω του και για τούτο ευοδώνονταν όλες οι εργασίες του. Για το λόγο δε αυτό τον εκτιμούσε ιδιαίτερα, ενώ σε κάποια στιγμή «κατέστησεν αυτόν επί του οίκου αυτού (αρχηγόν) και πάντα όσα ην αυτώ έδωκεν διά χειρός Ιωσήφ» (Γεν. 39, 4).

Με τον τρόπο δε αυτό ευλογήθηκε το σπίτι του Αιγύπτιου εκείνου «διά Ιωσήφ και εγενήθη ευλογία Κυρίου εν πάσι τοις υπάρχουσιν αυτώ» (Γεν. 39, 5).

Μια παρόμοια, όμως, ευλογία Κυρίου έρχεται και σε κάθε Χριστιανό που πιστεύει σαν τον Ιωσήφ αληθινά στον Χριστό και που γίνεται με αυτοθυσία εξυπηρετικός για τους άλλους, παρ’ όλες τις δυσκολίες που επέρχονται εξωτερικά στη ζωή του, γιατί είναι στην πραγματικότητα δούλος Κυρίου ή, πιο σωστά, παιδί του Θεού ευλογημένο. «Ει δε υιός και κληρονόμος Θεού διά Χριστού» (Γαλ. 4, 7).

β) Η αποφυγή των πειρασμών

Μια πιο μεγάλη από την εξυπηρετικότητα, όμως, αρετή του Ιωσήφ ήταν η αποφυγή των πειρασμών. Όταν, δηλαδή, η γυναίκα τού Πετεφρή έβλεπε ότι «ην Ιωσήφ καλός τω είδει και ωραίος τη όψει σφόδρα» (Γεν. 39, 6), έβαλε στο μυαλό της σκέψεις αμαρτωλές και για το λόγο αυτό άρχισε κάθε τόσο να τον προκαλεί στην αμαρτία.

Εκείνος, όμως, ένιωθε την παρουσία τού Θεού σε κάθε τόπο και για τούτο απέφευγε κάθε πειρασμό, καταφεύγοντας στην προσευχή. Όταν, όμως, το κακό κάποια στιγμή παράγινε, ο Ιωσήφ υπενθύμισε στην κυρία του εκείνη θαρρετά ότι δεν ήταν δυνατόν να αμαρτήσει μπροστά στα μάτια τού Θεού, λέγοντας:

«Πώς ποιήσω το ρήμα το πονηρόν τούτο και αμαρτήσομαι εναντίον τού Θεού;» (Γεν. 39, 9). Έφυγε δε παρευθύς από κοντά της, αφήνοντας στα χέρια της και το εξωτερικό ένδυμά του. Η απομάκρυνση δε αυτή του Ιωσήφ από τους πειρασμούς της Αιγυπτίας έγινε αφορμή να ευλογηθεί από τον Θεό ακόμη πιο πολύ και να ανεβεί, ύστερα από λίγο, και στο θρόνο του αντιβασιλιά της Αιγύπτου.

Σ’ αυτήν δε ακριβώς την ευλογία απέδωσε την ανάρρησή του στο θρόνο εκείνο και ο υμνογράφος της Εκκλησίας, μιας και για τούτο έγραψε ότι «Ο Ιακώβ ωδύρετο του Ιωσήφ την στέρησιν και ο γενναίος εκάθητο εν άρματι, ως βασιλεύς τιμώμενος. Της Αιγυπτίας γαρ τότε ταις ηδοναίς μη δουλεύσας, αντεδοξάζετο παρά του βλέποντος τας των ανθρώπων καρδίας και νέμοντος στέφος άφθαρτον».

Ένα παρόμοιο δε άφθαρτο στέφος απονέμεται από τον Θεό σε κάθε άνθρωπο, που μένει αγνός και στην πανσεξουαλική εποχή μας, γιατί μοιάζει όχι μονάχα με τον Πάγκαλο Ιωσήφ, αλλά και με τον Λωτ, που «βλέμματι και ακοή... ψυχήν δικαίαν ανόμοις έργοις εβασάνιζεν» (2 Πέτρ. 2, 8) και γιατί φθάνει στην αφθαρσία φθαρτών και στην «του Θεού οικείωσιν και ομοίωσιν» (Μ. 88, 888).

γ) Η ανεξικακία τουΜία άλλη δε μεγάλη αρετή του Ιωσήφ ήταν και η ανεξικακία, εξαιτίας της οποίας συγχώρησε στην αρχή τα αδέλφια του, που τον είχαν πωλήσει στους Μαδωνίτες εμπόρους. Όταν δε αργότερα, σαν αντιβασιλιάς, φανέρωσε τον εαυτό του στους αδελφούς του, τους είπε ταυτόχρονα ότι δεν έπρεπε να φοβούνται, γιατί ήταν άνθρωπος του Θεού, που τον έστειλε στην Αίγυπτο πριν από αυτούς, για να μη λιμοκτονήσουν.

«Νυν ουν, είπε χαρακτηριστικά, ουχ υμείς με απεστάλκατε ώδε, αλλ’ η ο Θεός» (Γεν. 45, 8). Με τα λόγια δε αυτά ο Ιωσήφ φανέρωσε την αιτία της συγχωρητικότητάς του, που προεικόνιζε πολύ παραστατικά τη συγχωρητικότητα του Ιησού, που από το ύψος του Σταυρού έλεγε το «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».

Σ’ αυτή δε τη συγχωρητικότητα καλεί η Εκκλησία όλους τους πιστούς, γιατί αυτή, που κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας «Θεόν ποιεί τον άνθρωπον επί της γης», είναι η προϋπόθεση της συγχώρησης για τον καθένα και η αρχή της πνευματικής ή εν Χριστώ ζωής.

«Συγχώρησον, λέγει για τούτο ο Ιερός Χρυσόστομος, ίνα συγχωρηθής» και «συγχωρήσωμεν πάντα τη αναστάσει», διότι «συγγνώμη εκ του τάφου ανέτειλε».