Εντείνεται το μαζικό φακέλωμα - Η τρομοκρατία ως πρόφαση για παρακολουθήσεις, τα αποτυχημένα μέτρα και οι εναλλακτικές

Του Δημήτρη Στρατή - Ενάμιση χρόνο μετά την τρομοκρατική επίθεση στο αεροδρόμιο του Βελγίου η κυβέρνηση εντείνει τα μέτρα μαζικού φακελώματος των πολιτών με το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Την ίδια ώρα στον προϋπολογισμό του κράτους υπάρχουν ενισχυμένα κονδύλια για ενίσχυση του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Η “Χ” μίλησε με τον Ivo Flachet, δικηγόρο και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Εργατικού Κόμματος του Βελγίου (PTB/PVDA), ο οποίος μας εξηγεί πως τα μέτρα αυτά βασίζονται στη λογική ενός γενικευμένου ελέγχου του βελγικού πληθυσμού, με συνέπειες στην ιδιωτική ζωή των πολιτών και τα δημοκρατικά διακαιώματά τους. Με τον όρο ”διεύρυνση του δικτύου”, εξηγεί ο κ. Flachet, εννοούμε το νομικό σύστημα και τις κυβερνητικές πρακτικές που οδηγούν σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων που ελέγχονται ανά πάσα στιγμή από κρατικούς φορείς.
Πριν από μερικές εβδομάδες η Γενική Εθνική Τράπεζα (ANG) της βελγικής Αστυνομίας κατείχε προσωπικά δεδομένα 2.221.442 ατόμων, ενώ πριν από επτά χρόνια αυτό συνέβαινε για ”μόνο” 1.506.046 άτομα. Αυτά τα στοιχεία της ομοσπονδιακής Αστυνομίας παρουσιάστηκαν από τον Υπουργό Εσωτερικών Jan Jambon (του N-VA). Αυτό σημαίνει ότι ένας στους πέντε Βέλγους κατοίκους είναι εγγεγραμμένος στη βάση δεδομένων της ANG, με βάση αρχεία Αστυνομίας που έχουν καταχωρηθεί και φυλαχτεί. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο Ποινικός Κώδικας έχει επεκταθεί, αλλά και επειδή το νομικό οπλοστάσιο έχει ενισχυθεί εν ονόματι του αγώνα κατά της τρομοκρατίας.

Σημειώνεται ότι οι πρόνοιες της βελγικής νομοθεσίας για προστασία της ιδιωτικής ζωής δεν ισχύουν στις βάσεις δεδομένων της Αστυνομίας.
Ένας πολίτης δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα και η προσφυγή για την κατάργηση συγκεκριμένων πληροφοριών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Όμως, κάθε αστυνομικός και πολλοί στο Βέλγιο μπορούν να συμβουλεύονται και να χρησιμοποιούν το σύστημα χωρίς κανέναν περιορισμό.
Παρακολουθούνται ακόμα και τα σπίτια τη νύχτα Μετά τις επιθέσεις εναντίον του Charlie Hebdo στο Παρίσι, η βελγική κυβέρνηση ανακοίνωσε 12 μέτρα κατά της τρομοκρατίας. Μετά τις επιθέσεις του Παρισιού τον Νοέμβριο του 2015, προστέθηκαν άλλα 18. Η κυβέρνηση επανέφερε τους συνοριακούς ελέγχους, επέτρεψε τη στρατιωτική περιπολία στους δρόμους μόνιμα, εισήγαγε το όνομα του επιβάτη (PNR), απαγόρευσε τις προπληρωμένες τηλεφωνικές κάρτες και έκανε το λεγόμενο «σχέδιο καναλιών». Ακόμα ο προϋπολογισμός για περισσότερες κάμερες και το προσωπικό της Αστυνομίας κατέστησε δυνατές τις έρευνες στα σπίτι των Βέλγων τη νύχτα.
Επιπρόσθετα αυξήθηκαν οι δαπάνες για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. H πλειοψηφία αυτών των μέτρων, σημειώνει ο Ivo Flachet, δεν είναι αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αντίθετα είναι επικίνδυνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα ολόκληρου του πληθυσμού.
Ο Πρωθυπουργός Charles Michel και οι υπουργοί του δεσμεύτηκαν να ακολουθήσουν την πορεία που επέλεξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία: να συγκεντρώσουν δηλαδή και να καταγράψουν όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα για όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες.
Λίγες εβδομάδες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες, ο Υπουργός Εσωτερικών του Βελγίου δήλωσε χωρίς να έχει αποδείξεις ότι “ένα σημαντικό μέρος της μουσουλμανικής κοινότητας χορεύει στο δρόμο επειδή έγιναν οι επιθέσεις”. Όταν ο Salah Abdeslam, ένας από τους δράστες των επιθέσεων του Παρισιού συνελήφθη στην πόλη Molenbeek στις Βρυξέλλες, ο Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε ότι θα “καθαρίσει το Molenbeek”.
Έτσι λοιπόν ξεκίνησε το “Πρόγραμμα του καναλιού κατά της ριζοσπαστικοποίησης, της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού” στο Molenbeek και άλλες επτά πόλεις που βρίσκονται παράλληλα στο κανάλι των Βρυξελλών (Sint-Gillis, Anderlecht, Koekelberg, Laken, Sin).
Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές για τον έλεγχο των αστυνομικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών πληροφοριών στο Βέλγιο, επονομαζόμενες ως Επιτροπή P και Επιτροπή I, δημοσίευσαν μια έκθεση για να ενημερώσουν ότι η κεντρική τρομοκρατική υπηρεσία της ομοσπονδιακής Αστυνομίας δεν είναι πλέον σε θέση να επεξεργαστεί μαζική εισροή πληροφοριών.
Η υπηρεσία Terro, η οποία έχει την ευθύνη να φιλτράρει πληροφορίες που διαβιβάζονται από όλα τα αστυνομικά τμήματα δεν μπορεί πλέον να διαχειριστεί όλες τις πληροφορίες. Ως αποτέλεσμα, το OCAM (μονάδα συντονισμού για την ανάλυση απειλών) υπερφορτώνεται με πληροφορίες από τις αστυνομικές υπηρεσίες. Η Terro στέλνει όλες τις πληροφορίες στο OCAM “όπως είναι, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει την αξιοπιστία τους”. Ως εκ τούτου, το OCAM πρέπει να ζητά πρόσθετες πληροφορίες από τις υπηρεσίες ασφαλείας κάθε φορά “ώστε να είναι σε θέση να επαληθεύει την αξιοπιστία των δεδομένων”.

Το επιχείρημα “υπερφόρτωσης δεδομένων” είχε ήδη προταθεί από την υπηρεσία αυτή ως δικαιολογία για την κακή διαχείριση των σωστών πληροφοριών που ελήφθησαν τον Ιούλιο του 2014 σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση των αδελφών Abdeslam.
Η αποτυχία της “διεύρυνσης δικτύου” και το χρονικό της έκρηξης του μακελάρη του Βελγίου Μετά τις επιθέσεις του Charlie Hebdo (7/1/2015) και του Παρισιού (13 Νοεμβρίου 2015) τέθηκαν στο Βέλγιο ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων ασφαλείας που θέσπισε η κυβέρνηση. Οι ελλείψεις στον έλεγχο που δημιουργήθηκε από τον τρομοκράτη καμικάζι Ibrahim El Bakraoui του αεροδρομίου του Βελγίου είναι ένα παράδειγμα έλλειψης στοχοπροσηλωμένου ελέγχου. Αφού πέρασε χρόνια στη φυλακή, επωφελήθηκε από την υπό όρους πρόωρη απελευθέρωση τον Οκτώβριο του 2014. Τον Ιούνιο του 2015, όταν απέτυχε να υποβάλει έκθεση προόδου στον αξιωματικό δοκιμαστικής υπηρεσίας, δεν μπήκε αμέσως στον κατάλογο καταζητούμενων. Μόνο μετά την παράλειψη της έκθεσης για δεύτερη φορά, ο αξιωματικός δοκιμασίας ενημέρωσε τις εισαγγελικές αρχές. Ωστόσο, οι εισαγγελικές αρχές δεν εξέδωσαν ένταλμα έρευνας.
Δεν τέθηκε καμία προειδοποίηση ούτε σε εθνικό ούτε σε διεθνές επίπεδο. Οι Αρχές δεν γνώριζαν το γεγονός ότι ο κατηγορούμενος είχε πάει στην Τουρκία και στη Συρία.
Στις 26 Ιουνίου 2015, ο Βέλγος αξιωματικός-σύνδεσμος με την Τουρκία πληροφορήθηκε ότι ο Ιμπραήμ Ελ Μπακράουι συνελήφθη στο Γκαζιαντέπ.
Στις 29 Ιουνίου, ο αξιωματικός-σύνδεσμος ενημέρωσε την ομοσπονδιακή δικαστική Αστυνομία, το υποκατάστημα της τρομοκρατίας (DJSCO/terro). Δεν υπήρξε όμως συναγερμός των Αρχών.
Πέντε μήνες αργότερα, στις 9 Δεκεμβρίου 2015, η κεντρική υπηρεσία διαβίβασε μυστική έκθεση για τον El Bakraoui στις άλλες υπηρεσίες. Στις 22 Μαρτίου 2016 ανατινάχθηκε τελικά στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών προκαλώντας το θάνατο.
Ο αριθμός των διαθέσιμων πληροφοριών, δηλαδή η βίαιη ένοπλη ληστεία, τα Καλάσνικοφ και οι μαχητές που επέστρεψαν από τη Συρία, δεν προκάλεσαν συναγερμό για να δείξουν ότι αυτό ήταν ένα εξαιρετικά επικίνδυνο άτομο.
Πρέπει να δοθεί προσοχή στους υπάρχοντες μηχανισμούς και τις πολλές ελλείψεις, εξηγεί ο κ. Flachet καθώς φαίνεται ότι οι επιθέσεις των Βρυξελλών θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. “Ζητήσαμε από τη βελγική κυβέρνηση να δώσει απαντήσεις σχετικά με το τι συνέβη με τις πολύ σαφείς προειδοποιήσεις που έλαβαν ο Ιμπραήμ Ελ Μπακραούι και οι αδελφοί του Abdeslam υποβάλλοντας 37 ακριβείς ερωτήσεις προς την κυβέρνηση Michel”, σημείωσε, “διότι δεν μπορούμε πλέον να αντέξουμε τέτοιες ελλείψεις στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας”.
Η τρομοκρατία δεν καταπολεμείται με περιορισμό της δημοκρατίας
«Θεωρούμε ότι αντί να διευρύνουμε το δίκτυο γύρω από ανθρώπους που θα μπορούσαν να εμπλακούν σε μελλοντικά τρομοκρατικά εγκλήματα, σε ποινικό επίπεδο, είναι απαραίτητο να στοχεύσουμε τους μελλοντικούς στρατολογημένους μαχητές της Συρίας, καθώς και των τζιχαντιστών», υποδεικνύει ο Ivo Flachet. «Πρέπει να είμαστε σε θέση να αποτρέψουμε τα τρομοκρατικά σχέδια μέσω στοχοπροσηλωμένης αστυνομικής εργασίας», προσθέτει. «Πρέπει επίσης να αναπτύξουμε προγράμματα πρόληψης», εξηγεί, «να επενδύσουμε στην απασχόληση και στην καταπολέμηση των διακρίσεων, καθώς το Βέλγιο είναι μία από τις ευρωπαϊκές χώρες με το υψηλότερο ποσοστό διακρίσεων κατά την πρόσληψη εργασίας». Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να διακόψει την οικονομική, υλικοτεχνική υποστήριξη και τη στήριξη των εξοπλισμών στο ISIS μέσω των συμμάχων της, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας.
Τα μέλη του κοινοβουλίου του Εργατικού Κόμματος Βελγίου αντιτάχθηκαν στο νέο αντιτρομοκρατικό νομοσχέδιο που πρότεινε ο Πρωθυπουργός και υπέβαλαν ειδικό ψήφισμα στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο.
Ανταποκρινόμενος στο «σχέδιο των καναλιών» της κυβέρνησης, ο τοπικός αντιπρόσωπος του Εργατικού Κόμματος στο δημοτικό συμβούλιο του Molenbeek ανέπτυξε ένα σχέδιο με τίτλο «έξι τρόποι αντιμετώπισης της προσέλκυσης τζιχάντ στο έδαφος». «Ζητάμε να επικεντρωθούμε στα δίκτυα προσλήψεων, στους ανθρώπους που οργανώνουν την τζιχαντιστική προπαγάνδα, στα μέσα επικοινωνίας τους και να μη στοχεύουμε σε όλη την κοινότητα. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να καταπολεμήσουμε την ιδεολογία του “εμείς εναντίον τους”. Για το λόγο αυτό διοργανώνουμε κάθε χρόνο ένα σημαντικό γεγονός της νεολαίας “DiverCity” στην πόλη της Αμβέρσας», αναφέρει ο κ. Flachet.
Το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου συμμετείχε σε κινητοποίηση στις Βρυξέλλες και στην Αμβέρσα στις 10 Δεκεμβρίου 2015 και 2016, με την ευκαιρία της επετείου της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου των Ηνωμένων Εθνών. Σε αυτά τα γεγονότα, ένα ευρύ μέτωπο των δημοκρατικών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων τα συνδικάτα και τα σωματεία έστειλαν το μήνυμα «ότι δεν μπορείτε να καταπολεμήσετε την τρομοκρατία, ενώ περιορίζετε τη δημοκρατία».

dialogos.com.cy