Στην Κύπρο το αρχαιότερο εργοστάσιο αρωματοποιίας

Ηλικίας 4.000 ετών, το αρχαιότερο γνωστό εργοστάσιο αρωμάτων του κόσμου ανακαλύφθηκε στην Κύπρο.

ΣΕ ΕΠΟΧΕΣ που άλλοι λαοί αγωνίζονταν να βγουν από τη βαρβαρότητα, στον Ελλαδικό χώρο πριν από 4.000 χρόνια υπήρχε ανεπτυγμένη βιομηχανία αρωμάτων και καλλυντικών. Αυτό δείχνουν οι ανασκαφές που πραγματοποιούνται στην περιοχή Μαυροράχης του Πύργου, 15 χλμ. ανατολικά από την πόλη της Λεμεσού.
Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα τεράστιο εργαστήριο, που λειτουργούσε κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού (2600 π.Χ. – 1650 π.Χ.).
Είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με προϊόντα κοσμετολογίας που παράγονταν για εμπορική χρήση. Η ανακάλυψη περιγράφεται ως «μεγάλη έκπληξη» στα αρχαιολογικά χρονικά.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν 70 πέτρινες παλέτες (πυξία) που χρησιμοποιούνταν για την ανάμιξη των συστατικών, 50 δοίδυκες (γουδοχέρια), καθώς και ψήγματα ώχρας στα ερείπια ενός μεγάλου κτιρίου με εργαστήρια γύρω από μια εσωτερική αυλή. Η έκταση του συγκροτήματος ανέρχεται στα 3.995 τετραγωνικά μέτρα.
Βρέθηκαν επίσης σε μπουκαλάκια από αλάβαστρο και πηλό αρώματα με βάση το πεύκο, το δενδρολίβανο, τον κορίανδρο, τη λεβάντα, τη δάφνη και άλλα αρωματικά φυτά. Το συγκρότημα καταστράφηκε από σεισμό το έτος 1850 π.Χ.
Τα αρχαία αρώματα ήταν ένα μείγμα από την εσάνς αρωματικών φυτών και ελαιόλαδου.

Εκτός από τα αρώματα που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για να τονίσουν την ομορφιά τους, υπήρχαν και ειδικά αρώματα που χρησιμοποιούσαν οι ιερείς. Ένα τέτοιο ιερό άρωμα περιγράφεται στη Βίβλο (Έξοδος 30:22-33), το οποίο αποτελείτο από μύρο, αρωματική κανέλα, αρωματικό ζαχαροκάλαμο και κασσία. Η χρήση του ήταν απαγορευμένη εκτός από τους ιερείς.
«Στον ίδιο χώρο εντοπίστηκε ένα σπάνιο εργαστήρι κοσμημάτων, φτιαγμένα από πικρόλιθο και όστρακα. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν 37 κομμάτια από πικρόλιθο και 58 από όστρακα», δήλωσε ο Δημήτρης Μιχαηλίδης, καθηγητής Κλασσικής Αρχαιολογίας και πρόεδρος της Ερευνητικής μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Καλλυντικά έχουν ανακαλυφθεί και αλλού, όπως στη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο, αλλά προορίζονταν για προσωπική χρήση. Στην Κύπρο όμως έχουμε μια οργανωμένη εξαγωγική βιομηχανία.
Μια ανεπτυγμένη κοινωνία

«Πρόκειται για μια μοναδική ανακάλυψη», τονίζει η Μαρία Ροζάρια Μπελτζόρνο, επικεφαλής της ιταλικής αρχαιολογικής αποστολής. «Παλέτες για την ανάμιξη των αρωμάτων έχουν βρεθεί και στην Αίγυπτο, αλλά συνδέονται με ταφικά έθιμα και επομένως με καλλυντικά για προσωπική χρήση. Στον Πύργο έχουμε ένα οργανωμένο εργαστήριο καλλυντικών, που σημαίνει ότι τα καλλυντικά που παρήχθησαν ήταν για πώληση και όχι για προσωπική χρήση».
Τα καλλυντικά όμως δεν ήταν τα μόνα πολυτελή αγαθά τα οποία παρήγαγε το νησί της Αφροδίτης. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την παραγωγή μιας μεγάλης κλίμακας προϊόντων αναγνωρισμένου κύρους, όπως ελαιόλαδο, αρώματα, φάρμακα, μπρούντζινα γλυπτά, χρώματα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και κρασιά.
Το λεγόμενο “Βάζο του Πύργου” είναι ένα σύμπλεγμα από πηλό, το οποίο αναπαριστά με εξαιρετική λεπτομέρεια τη διαδικασία παραγωγής κρασιού, καθώς και άλλες βιοτεχνικές δραστηριότητες. Την ανακάλυψη έκανε ο Παύλος Φλουρέντζος, διευθυντής του Tμήματος Aρχαιοτήτων Kύπρου.

Ευρήματα από τις ανασκαφές στο εργοστάσιο αρωματοποιίας στον Πύργο της Κύπρου.
Αναφορικά με τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, στην περιοχή Πύργου-Μαυροράχης βρέθηκαν ίχνη από το αρχαιότερο μετάξι στον κόσμο.
Μπορεί να είναι αναγνωρίσιμα μόνο στο μικροσκόπιο τα ίχνη αυτά του μεταξιού που βρέθηκαν μέσα σε δοχείο από τερακότα, όμως η διάγνωση του καθηγητή Τζουζέπε Σκάλα από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας είναι σαφέστατη: πρόκειται για μεταξένιες ίνες που προέρχονται από το κουκούλι του λεπιδόπτερου tortrix viridens, το οποίο ζούσε στα νησιά του Αιγαίου.
Ποιος λοιπόν ανακάλυψε το μετάξι; Οι Έλληνες ή οι Κινέζοι;
«Στην πραγματικότητα», λέει η αρχαιολόγος Μαρία Ροζάρια Μπελτζόρνο, «δεν γνωρίζουμε ποιος ήταν εκείνος που πρώτος ανακάλυψε πώς να χρησιμοποιεί τις πολύτιμες ίνες από τα κουκούλια. Συνέβη σίγουρα πολύ παλιά στην αρχαιότητα και ίσως να μην ήταν οι Κινέζοι. Γι’ αυτήν την πανάρχαια παγκόσμια ιστορία του μεταξιού δεν έχουμε ακόμη καμία απόδειξη».
Πάντως έμμεσες αναφορές για το μετάξι υπάρχουν σε κείμενα Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων. Όπως για εκείνο από την Κω, το οποίο, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ήταν τόσο διάφανο που άφηνε να διαγράφεται η σιλουέτα.

apocalypsejohn