Γιατί η Τουρκία επιμένει για τα «18 νησιά»

Στο άρθρο μας της Παρασκευής αναφερθήκαμε στην προκλητική ενέργεια της Τουρκίας να βομβαρδίσει έδαφος δύο ξένων χωρών, με το αιτιολογικό ότι αυτές «οι δυο περιοχές συνιστούν απειλή» για την ίδια.

Οι Κούρδοι έχουν ξεσηκωθεί και κάνουν διαδηλώσεις στη βόρεια Συρία, απαιτώντας να ανακηρυχθεί από τον ΟΗΕ η περιοχή τους ως «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων», για να προστατευτούν από την τουρκική επιθετικότητα.

Με διαρροές στον τουρκικό Τύπο της Πέμπτης, το τουρκικό κράτος διαμηνύει προς ΗΠΑ, Ρωσία, Ιράκ, Συρία και Κούρδους ότι θα πραγματοποιεί αεροπορικές επιδρομές σε όποια περιοχή των δύο γειτονικών χωρών που υπάρχουν κουρδικές κρατικές δομές θεωρεί ότι αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.
Τα επόμενα δύο-τρία χρόνια είναι εξαιρετικά κρίσιμα για το μέλλον της περιοχής. Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αναμένεται να ολοκληρωθούν οι εξελίξεις που θα οδηγήσουν στην επόμενη μέρα στη Συρία, αλλά και οι εξελίξεις που θα οδηγήσουν στη συνταγματική νομιμοποίηση του αυτόνομου κράτους της βόρειας Συρίας, στο οποίο καθοριστικό ρόλο θα παίζουν οι Κούρδοι. Επίσης, αυτό το διάστημα αναμένεται να ξεκαθαρίσει το καθεστώς του Κιρκούκ και το αν οι Κούρδοι του Ιράκ ανακηρύξουν την ανεξαρτησία τους.
Οι εξελίξεις αυτές, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν τη στήριξη των ΗΠΑ αλλά και της Ρωσίας, είναι που θέτουν σε συναγερμό την Άγκυρα, η οποία νιώθει ότι έρχεται η σειρά της για να προστεθεί στον κατάλογο των ομοσπονδιοποιημένων χωρών, μετά το Ιράκ και τη Συρία.

Όμως το διάστημα αυτό δεν είναι κρίσιμο για τον Ερντογάν μόνο λόγω των προαναφερθεισών εξελίξεων.

Υπάρχει και το θέμα της πολιτικής αιμορραγίας του AKP που διαπιστώθηκε στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, μια αιμορραγία που σύμφωνα με πληροφορίες από πολιτικούς κύκλους του ίδιου κόμματος στην Άγκυρα, αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι το 2019 – οπότε και η εκλογή του νέου προέδρου, που θα διοικεί την Τουρκία απολυταρχικώ τω τρόπω.
Η κατάσταση λοιπόν, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, στο AKP δεν είναι καλή, και υπάρχει έντονη δυσφορία σε επίπεδο ανωτάτων και ανωτέρων στελεχών για τη μετατροπή του κόμματος σε ένα «οικογενειακό μαγαζί» του Ερντογάν.
Μένει να δούμε τι μορφή θα πάρει αυτή η έντονη δυσφορία και αν αυτή θα εκδηλωθεί ως κίνημα διαμαρτυρίας στους κόλπους του AKP ή αν οδηγήσει στελέχη στο Κόμμα της Ευτυχίας (Saadet Partisi), που αποτελεί τη φυσική συνέχεια του Κόμματος της Ευημερίας και του Κόμματος της Εντιμότητας, του γεννήτορα του πολιτικού Ισλάμ στην Τουρκία, Νετζμετίν Ερμπακάν.

Εκτός από τα παραπάνω, θα πρέπει να συνυπολογιστούν τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει ο Ερντογάν στη διαχείριση της σχέσης της Τουρκίας με την ΕΕ, που ήδη υπάρχουν αρκετά και μάλιστα σοβαρά προβλήματα.

Πάντως, παρά την επιθετική ρητορική, σε πρακτικό πολιτικό επίπεδο ο Ερντογάν δεν αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο τουλάχιστον την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, αφού σχεδόν οι μισές εξαγωγές της Τουρκίας απευθύνονται στην Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν σοβαρά εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα της Ευρώπης στην Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα περάσουν αν όχι από σαράντα, πάντως από αρκετά κύματα την επόμενη τριετία.
Για να φτάσουμε τώρα και στα ελληνοτουρκικά, και συγκεκριμένα στο επίμαχο ζήτημα των «18 νησιών», τα οποία η Τουρκία θεωρεί ότι είναι «τουρκικά και η Ελλάδα καταχρηστικώς τα έχει καταλάβει και έχει τοποθετήσει σ’ αυτά στρατιωτικά τμήματα».
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η ανωτέρω επιχειρηματολογία και ρητορική ανήκε σε περιθωριακούς παραστρατιωτικούς εθνικιστικούς κύκλους, πριν από ένα-δύο χρόνια άρχισαν να την υιοθετούν κύκλοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) κατηγορώντας τον Ερντογάν ως προδότη, γιατί «έμεινε άπρακτος στην κατάληψη των τουρκικών νησιών από την Ελλάδα». Πριν από λίγες μέρες μείναμε άναυδοι όταν ακούσαμε τον υπεύθυνο για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, υπουργό Ομέρ Τσελίκ, να μας λέει κατάμουτρα ότι το Αγαθονήσι είναι τουρκικό και το τουρκικό ΥΠΕΞ να αναμασά περίπου τα ίδια και να υπογραμμίζει ότι το συγεκριμένο νησί δεν είναι ελληνικό.
Το έχουμε γράψει εδώ και μήνες, ότι η Τουρκία το επόμενο διάστημα θα προσπαθήσει να ασκήσει ψυχρή πολιτική και στρατιωτική πίεση πάνω στην Ελλάδα για να αποσύρει τα στρατιωτικά τμήματα πάνω από αυτά τα 18 νησιά, για να επιστρέψουμε στην προτέρα κατάσταση, μέχρι να...
Να είμαστε έτοιμοι λοιπόν...

Σάββας Καλεντερίδης