Ελιά: ένα ακόμη δώρο του Θεού στην πατρίδα μας

Η αξιοποίηση των φύλλων της και του ελαιόξυλου μπορεί ν’ αυξήσει το Α.Ε.Π. της πατρίδας μας

Σε προηγούμενα κείμενά μας επισημάναμε την σπουδαιότητα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στην πατρίδα μας (βλέπε εδώ) και την ανάπτυξη, που θα πρέπει να υπάρξει στους τομείς αυτούς προκειμένου η χώρα μας –με απλά λόγια- να μπορεί να θρέψει τον πληθυσμό της ή διαφορετικά να καταστεί αυτάρκης.

Αυτάρκης –σε πρώτη φάση τουλάχιστον- σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα ώστε να μην εξαρτιόμαστε από τις εισαγωγές και πολύ περισσότερο τις μεγάλες αγρο-βιομηχανίες-πολυεθνικές (βλέπε εδώ) που πετυχαίνουν όλο και μεγαλύτερη καθετοποίηση στην παραγωγή με αποτέλεσμα να μπορούν να ελέγχουν τιμές και ποσότητες στα βασικά προϊόντα. Ο έλεγχος αυτός από τις πολυεθνικές (βλέπε εδώ) αφαιρεί τα διαπραγματευτικά «όπλα» μιας χώρας όσον αφορά το τι θα παραχθεί (π.χ. καρποί γενετικά τροποποιημένοι κ.α.), πως θα παραχθεί (π.χ. επιβάλλουν την χρήση φυτοφαρμάκων που αυτές παράγουν), με ποια σχέση θα παραχθεί (συμβολαιακή γεωργία καθιστώντας τους αγρότες μας… υπαλλήλους τους κ.α.) καθώς και το που θα παραχθεί (κατευθύνοντας ανά περιφέρεια την παραγωγή όπου και όπως αυτές θέλουν).

Ελιά, ένα από τα δώρα του Θεού στην πατρίδα μας

Όσον αφορά την αυτάρκεια και τις οικονομικές δυνατότητες της πατρίδας μας στην γεωργία και κτηνοτροφία (βλέπε κι’ εδώ) αξίζει να θυμίσουμε ότι:

-Η Ελλάδα είναι μια χώρα που διαθέτει, μαζί με την Νορβηγία τα περισσότερα νερά στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο και επομένως οι υδρενεργειακές δυνατότητές της είναι τεράστιες.

-Η έκταση της Ελλάδας είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από τα 132.000  τετρ.χιλιομ. διότι αυτή η έκταση είναι σε προβολή χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τις τεράστιες οροσειρές (Πίνδος, Ροδόπης, Γράμμος, Σμόλικα, Αθαμανικά Όρη, Μαίναλο, Παγγαίο Όρος, Λευκά Όρη, Ερύμανθος κλπ).

-Το υψηλότερο βουνό της Ολλανδίας είναι 300 μέτρα, ενώ της Ελλάδας 3.000 μ. η Ολλανδία είναι 3,2 φορές μικρότερη από την Ελλάδα αλλά π.χ. διαθέτει 8 εκατ. αγελάδες και μια τεράστια γαλακτοβιομηχανία ενώ η Ελλάδα μόνον 800 χιλ. αγελάδες.

-Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις της πατρίδας μας ανέρχονται σε 21,2 εκατ. στρέμματα ενώ θα μπορούσαν –με την συστηματική άρδευση και τον εμπλουτισμό τους με αζωτούχα λιπάσματα (προϊόν που μπορούμε να παραγάγουμε δεδομένου ότι η πρώτη ύλη τους -προέρχεται από την σιδηρομεταλλουργία -που διαθέτουμε σε εκατομμύρια τόνους) να επεκταθούν κατά 36,4 εκατ. στρέμματα (πρόκειται για βοσκότοπους, μεταβατικές δασώδεις-θαμνώδεις εκτάσεις, ετερογενείς εκτάσεις με φυσική βλάστηση κλπ).

Αν, λοιπόν, επιτύχουμε την αξιοποίηση κάθε στρέμματος ελληνικής γης και αρδεύσουμε τα ξερικά κτήματα (κάνοντας αρδευτικά κανάλια, μικρές τεχνητές λίμνες κ.α. από τις τεράστιες ποσότητες νερού που καταλήγουν στην θάλασσα) πετυχαίνοντας καλλιεργήσιμη γη για όλο το έτος και όχι κάποιους μήνες κατ’ έτος θα προκύψουν ασύλληπτα πλεονεκτήματα με πολλαπλασιαστική ισχύ για την πρωτογενή παραγωγή της Ελληνικής Οικονομίας.

Για παράδειγμα αυτάρκεια σε γεωργικά – αγροτικά προϊόντα σημαίνει: α. εξασφάλιση συναλλάγματος (από τον περιορισμό εισαγωγών) β. μείωση της ανεργίας γ. αύξηση του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών (δεδομένου ότι κάθε χωράφι και κτήμα θα αξιοποιείται ή θα επινοικιάζεται) δ. αξιοποίηση των υποπροϊόντων για την παρασκευή ζωοτροφών, αξιοποιώντας τα υποπροϊόντα του βαμβακιού, της σόγιας κλπ πετυχαίνουμε αυτάρκεια στις ζωοτροφές μηδενίζοντας τις 500.000 τόνους ετήσιες εισαγωγές σόγιας για παρασκευή ζωοτροφών) κ.α.

***

Με το παρόν άρθρο μας θα ασχοληθούμε με την ελιά, αυτό το τόσο σημαντικό δένδρο της πατρίδας μας, η οποία είναι πασίγνωστη από αρχαιοτάτων χρόνων. Σύμφωνα με την αρχαία ιστορική παράδοση η Ελιά φυτεύτηκε για πρώτη φορά στην Ακρόπολη των Αθηνών από την Αθηνά. Θα εστιάσουμε σε κάποιες παραγωγικές της πτυχές που εν πολλοίς μένουν ανεκμετάλλευτες και θα μπορούσαν να συμβάλλουν καταλυτικά στην αύξηση του γεωργικού ΑΕΠ της πατρίδας μας.

Θα βασιστούμε στο πόνημα του πρώην Διευθύνοντος Συμβούλου της ΧΡΩ.ΠΕΙ. κ. Σ. Σοφιανόπουλου (στο εξής Σ.Σ., βλέπε σημείωση 1 εδώ) ”Οι “Άγνωστες” πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδος και η πολιτική τους σημασία“. Οι υπογραμμίσεις και οι επισημάνσεις με bold είναι δικές μας. Γράφει ο Σ.Σ. σχετικά:

Συγκομιδή ελιάς στην Αρχαία Ελλάδα

Η ελιά στην πατρίδα μας

“Η πατρίδα μας διαθέτει συνολικώς 250.000.000 ελαιόδεντρα. Το ελαιόδενδρο είναι ένα δένδρο πανάρχαιο, το δε ελαιόλαδο είναι ένα επίσης πανάρχαιο προϊόν και όλος ο ελληνικός λαός το γνωρίζει πάρα πολύ καλά. Αμφιβάλλουμε αν υπάρχει έστω και ένα σπίτι στην Ελλάδα που δεν χρησιμοποιεί ελαιόλαδο για τις διατροφικές του ανάγκες. Το ελαιόλαδο είναι προϊόν που χρησιμοποιείται στα διάφορα φαγητά, λαδερά και τηγανητά, όπως και στα διάφορα γλυκίσματα. Η Ελλάδα αναλόγως της χρονιάς παράγει 260.000-350.000 τόνους ελαιόλαδο που χρησιμοποιείται πρωτίστως για τις ανάγκες του ελληνικού λαού, αλλά γίνονται και εξαγωγές. Όταν ο Ηρακλής ο Ιδαίος ήρθε από την Κρήτη, με τους πέντε αδελφούς του, τους έβαλε να τρέξουν στην περιοχή της Ολυμπίας, όπου είχε θαυμάσει το τοπίο. Τον πρώτον δε εστεφάνωσε με κλάδο ελαίας, τον λεγόμενον κότινον. Βλέπουμε λοιπόν ότι η ελιά ήταν ένα γνωστό δένδρο εδώ και 3200 χρόνια τουλάχιστον. Το ελαιόλαδο είναι ουσιαστικά πηγή ενεργείας και δίδει 9 θερμίδες το γραμμάριο.

Σημαντικό υποπροϊόν τα φύλλα της ελιάς

Όταν ο παραγωγός μαζεύει τις ελιές και χτυπάει με τις βέργες το ελαιόδενδρο, για να πέσουν στο ελαιόπανο οι ελιές, πέφτουν επίσης και φύλλα. Όταν μάλιστα κλαδεύουμε και το ελαιόδενδρο, το οποίο συνήθως γίνεται δια του κοψίματος του κλαδιού που έχει και ελιές επάνω, τότε πέφτουν και μεγάλα κομμάτια ξύλου. Ο παραγωγός περνάει τις ελιές από ένα κόσκινο και ουσιαστικώς διαχωρίζει τις ελιές από τα κοτσάνια, τα ξύλα και τα περισσότερα φύλλα. Για να είναι πιο γρήγορα η διαδικασία, έχει υπεισέλθει στην διαδικασία της περισυλλογής και ένα φορητό μηχανάκι με βενζινοκινητήρα και περιστρεφόμενους άξονες με λαστιχένια κάθετα τάρακτρα που όταν από πάνω βάλει ο ελαιοπαραγωγός το κλαδί της ελιάς, τα τάρακτρα χτυπάνε τις ελιές και όπως πέφτουν τα φύλλα πέφτουν μέσα στο χωράφι και μαζεύονται οι ελιές. Παρόλα αυτά όταν ο παραγωγός πηγαίνει τις ελιές μέσα σε ένα τσουβάλι (από 60-80 κιλά συνήθως) εμπεριέχεται και ένας αριθμός φύλλων. Στα 2.000 ελαιοτριβεία της πατρίδος μας μαζεύονται ετησίως περίπου 64.000 τόνοι φύλλων. Αντιλαμβάνεσθε ότι αυτός ο τεράστιος αριθμός είναι ένα μικρό μέρος των φύλλων των ελαιοδένδρων, που δυστυχώς παραμένουν μέσα στους αγρούς.

Το 17% των αναγκών της Ελλάδος σε πετρέλαιο καλύπτεται από καύση ελαιόξυλου 

Μικρό μέρος αυτών (δεν είναι γνωστό πόσο) καταναλίσκεται από τα αιγοπρόβατα, αλλά το μεγαλύτερο καίγεται από τους ελαιοπαραγωγούς μαζί με τα ξύλα, όσα δεν είναι αρκετά μεγάλα για να χρησιμοποιηθούν σε τζάκια. Πόσος είναι αυτός ο αριθμός σε κιλά ουδείς γνωρίζει, αλλά οπωσδήποτε είναι το πολλαπλάσιο αυτών που μαζεύεται στα ελαιοτριβεία. Εάν υπολογίσουμε κατ’ ελάχιστον ανά ελαιόδενδρο 10 κιλά φύλλα, δηλ. να μην παραμένει ούτε ένα φύλλο αναξιοποίητο, τότε με 250.000.000 ελαιόδενδρα και με 10 κιλά, τότε έχουμε 2,5 δις κιλά φύλλων ετησίως. (1) Τώρα, ποιο είναι το βάρος του ξύλου, στατιστικές δεν υπάρχουν, αλλά λίαν επιεικώς μπορούμε να πούμε ότι είναι άλλα 30 κιλά ανά δένδρο, δηλ. άλλα 6 δις κιλά ξύλου ετησίως. Δεδομένου ότι το κιλό του ελαιοξύλου έχει 3500 θερμίδες, μας δίνει 21 δις θερμίδες. Αυτός ο κολοσσιαίος αριθμός, αν διαιρεθεί δια του 1.570.000 θερμίδων (δηλ. θερμίδες πετρελαίου ανά βαρέλι των 157 λίτρων), τότε θα έχουμε 16.4000.000 βαρέλια πετρελαίου, που είναι περίπου το 17% της καταναλώσεως της Ελλάδος.

Συγκομιδή ελιάς στην πατρίδα μας

Εάν τώρα όλα αυτά μπορούν να συνδυασθούν με τα κλαδέματα από τα οπωροφόρα δένδρα (ροδακινιές, μουριές, κερασιές, βερικοκιές, πορτοκαλιές, λεμονιές κλπ) και γενικώς πουρνάρια, κούμαρα, σχίνα, κλπ, καταλήγουμε σε έναν τεράστιο αριθμό που είναι – με έναν πρόχειρο υπολογισμό—άνω του 40% των ενεργειακών αναγκών της χώρας, δηλ. 400 δις δραχμές (2) (1 δις 174 εκατ. ευρώ περίπου) Ουδείς στο ελληνικό κράτος και πρωτίστως τα Υπουργεία Βιομηχανίας, Γεωργίας και Οικονομικών, και Οικονομίας, δεν έχει λάβει τον κόπο να κάνει αυτούς τους υπολογισμούς, που θα έλυναν αυτομάτως το οικονομικό αλλά και το εργατικό πρόβλημα της χώρας.

Όταν ο παραγωγός πηγαίνει τις ελιές στο ελαιοτριβείο και τις ξεφορτώνει, ο άνθρωπος του ελαιουργείου αδειάζει το σακί σε μία χοάνη, τις οποίες ελιές μαζί με τα ολίγα φύλλα που εμπεριέχουν και κοτσανάκια, τις μεταφέρει και τις ρίχνει σε ένα στεγανό δοχείο, όπου από κάτω φεύγουν οι ελιές σαν βαρύτερες και πέφτουν μέσα στο πλυντήριο, και από την άκρη του δοχείου, σαν ελαφρύτερα, με έναν ανεμιστήρα, μεταφέρονται τα φύλλα. Όσοι έχουν δει την διεργασία στην πράξη ξέρουν ότι δίπλα στο ελαιουργείο υπάρχει σωρός από φύλλα ελιάς που περίπου ανάλογα με το ελαιοτριβείο, κυμαίνεται από 1-3 τριαξονικά φορτηγά γεμάτα φύλλα, τα οποία βασικώς πάνε χαμένα. Εν συνεχεία οι ελιές πλένονται στο πλυντήριο και ένας άλλος κοχλίας τις μεταφέρει στον σπαστήρα, όπου αλέθονται και εν συνεχεία πέφτουν στο μαλακτήρα σε χαμηλή θερμοκρασία περί τους 40 βαθμούς και μετά, όταν περάσει μισή με μία ώρα το πολύ, για να αρχίσει να ξεχωρίζει το λάδι, ένας άλλος κοχλίας μεταφέρει τις αλεσμένες ελιές στον διαχωριστήρα στερεών (decanter) όπου από τη μία μεριά βγαίνει ο πυρήνας με μία υγρασία 50-70%, ανάλογα με τον τύπο των μηχανημάτων και από την άλλη τα ελαιόζουμα σε υγρά μορφή, τα οποία εμπεριέχουν και το λάδι. Αυτά διοχετεύονται με αντλία πλέον στον κάθετο διαχωριστήρα υγρών-υγρών, τον λεγόμενο separator, και από το πάνω μέρος, ως ελαφρύτερο βγαίνει το λάδι, και από το κάτω μέρος τα ελαιόζουμα ως βαρύτερα”.

***

Σημείωση 1: (πρόκειται για συνέχεια σε άλλη παράγραφο από το ίδιο βιβλίο ):  “…Ένα μεγάλο θέμα είναι τα φύλλα της ελιάς, τα οποία κάθε χρόνο αγγίζουν τον αριθμό του 2,5 δις κιλών, αν υπολογίσουμε τουλάχιστον 10 κιλά ανά δένδρο. Εάν υπολογίσουμε ότι αυτό που μπορεί να ενσηρωθεί και η ενσήρωση (*) θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικώς από όλα τα ελαιουργεία δια νόμου. Τι θα έπρεπε λοιπόν να γίνεται; Θα έπρεπε το ελαιουργείο να πληρώνει τον κάθε παραγωγό για τα φύλλα που φέρνει τουλάχιστον 10 δρχ. το κιλό, το δε ενσηρωμένο προϊόν, το οποίο είναι εφάμιλλο του τριφυλλιού, θα έπρεπε να πωλείται προς τους κτηνοτρόφους προς 40 δρχ. το κιλό. Το ΑΕΠ θα αυξάνετο ετησίως κατά 2,5 δις τόνους επί 40 δρχ.=100 δις δρχ! (**) Αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι το συνολικό ΑΕΠ είναι περίπου 135 δις δρχ. ημερησίως (το 2015 με το Α.Ε.Π. να είναι 175,65 δις ευρώ ετησίως η ημερήσια κατανομή είναι περίπου: 482 εκατ. ευρώ), αντιλαμβάνεσθε ότι το νούμερο των 100 περίπου δις δρχ. είναι τεράστιο. Πέραν δε όλων αυτών θα αύξανε το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών, των ελαιουργείων και πυρηνελουργείων που σήμερα έχουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Διότι αυτό το τεράστιο νούμερο των 100 δις δρχ. (ή 482 εκατ.ευρώ), δεν θα πήγαινε σε όλον τον ελληνικό λαό, αλλά στις λίγες χιλιάδες των ελαιοπαραγωγών, ελαιουργών και πυρηνελουργών. Το ζήτημα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την Ελλάδα, αλλά το ελληνικό Υπουργείο Γεωργίας περιέργως ουδέποτε έχει ασχοληθεί με αυτό…“

(*) Ενσίρωση είναι η διαδικασία της ζύμωσης φυτικών προϊόντων με υψηλό περιεχόμενο υγρασίας και υπό αναερόβιες συνθήκες, με σκοπό τη διατήρηση του προϊόντος αλλά και τη βελτίωση της θρεπτικής του αξίας για χρήση ως ζωοτροφή.

Η ενσίρωση των αγροτικών προϊόντων π.χ. καλαμποκιού, σιτηρών κλπ δεν είναι απλή υπόθεση. Απαιτείται επιστημονική γνώση και εμπειρία. Επί του θέματος υπάρχει βιβλιογραφία (βλέπε π.χ. “Η τεχνική της ενσίρωσης και καλλιέργεια φυτών ενσίρωσης” των Δ.Μπαξεβάνου και Ι.Τσιάλτα)

Ενσίρωση καλαμποκιού με ειδικό μηχάνημα

Λίγα λόγια για την διαδικασία ενσίρωσης: Το καλαμπόκι ή το τριφύλλι όταν θα είναι στο κατάλληλο στάδιο κοπής, κόβεται και ταυτόχρονα τεμαχίζεται σε μέγεθος 5-6 cm με ειδικό σιροκοπτικό μηχάνημα και μεταφέρεται στον χώρο όπου θα γίνει η ενσίρωση. Εκεί αδειάζεται και συμπιέζεται με μηχανικά μέσα, για να αφαιρεθεί ο αέρας. Στη συνέχεια καλύπτεται η μάζα με πλαστικό κάλυμμα, περιμετρικά σκεπάζεται το κάλυμμα με χώμα και στην επιφάνεια τοποθετούνται παλιά λάστιχα αυτοκινήτου για συμπίεση και έτσι εμποδίζεται η όποια είσοδος ατμοσφαιρικού αέρα εντός της χορτομάζας. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται αναερόβιες συνθήκες όπου αναπτύσσονται αναερόβιοι μικροοργανισμοί που με τη ζύμωση της χλωρομάζας παράγουν οργανικά οξέα, όπως γαλακτικό οξύ, το οποίο διατηρεί το ενσίρωμα σε άριστη κατάσταση, του δίνει ένα ελκυστικό άρωμα και η θρεπτική αξία του ενσιρώματος είναι σχεδόν η ίδια με τη χρησιμοποιηθείσα πρώτη ύλη. (σχετικά με την ενσίρωση βλέπε κι’ εδώ)

(**) Αν δεχθούμε ως τιμή κιλού των φύλλων της ελιάς που έχουν ενσιρωθεί 0,20 ευρώ, τότε έχουμε : 2,5 δις κιλά φύλλων ελιάς επί 0,20 ευρώ = 500 εκατ. ευρώ αύξηση του Α.Ε.Π. 

 Αν σκεφτούμε ότι η ενσίρωση σε αρδευτικά κτήματα που καλλιεργούνται ολοχρονίς μπορεί να γίνει δυο φορές τον χρόνο αλλά και την πολλαπλασιαστική ισχύ που θα έχει στην οικονομία η παραγωγή των 500 αυτών εκατ. ευρώ π.χ. φορτηγά αυτοκίνητα που θα χρειασθούν για την μεταφορά, νέοι εργάτες που θα επανδρώσουν τα 2.000 ελαιοτριβεία, δεύτερη μεταφορά προς τις αγορές/καταστήματα ζωοτροφών, νέοι υπάλληλοι σε πολλά από αυτά κ.ο.κ. καταλαβαίνουμε προσεγγιστικά την αύξηση του Α.Ε.Π. μόνο από την ενσίρωση των φύλλων της ελιάς.

[Ομοίως ο αναγνώστης καλείται (κατ΄ αντιστοιχία) να σκεφτεί το οικονομικό όφελος από την καλλιέργεια της σόγιας, που είχε κάνει πειραματικά ο Σ. Σοφιανόπουλος με άριστα αποτελέσματα. Η σόγια είναι παγκοσμίως το νούμερο ένα φυτικό προϊόν σε πρωτεΐνες και απαραίτητο για τις ζωοτροφές (βλέπετε εδώ, εδώ κι εδώ)]

Σημείωση 2: Δεδομένου ότι με την αξιοποίηση του καυσόξυλου της ελιάς μπορούμε να καλύψουμε το 17% των αναγκών της Ελλάδας σε πετρέλαιο και έτσι να περιορίσουμε τις εισαγωγές και να κερδίσουμε σε συνάλλαγμα πρέπει να σκεφτούμε -όπως σημειώνει ο Σ.Σ.- αν βάσει νόμου μπορούσαμε κατ’ έτος να αξιοποιήσουμε τα ξύλα από τα κλαδέματα και λοιπών οπωροφόρων δένδρων (ροδακινιές, βερυκοκιές, μουριές κλπ) καθώς και από πουρνάρια, σχοίνους και άλλα θαμνοειδή (με ένα επιστημονικό και συστηματικό τρόπο εννοείται, χωρίς να προκληθεί καταστροφή, βάσει εγχειριδίων που θα εξέδιδε το Υπ. Γεωργίας) τι οικονομικό όφελος θα είχαμε για την ελληνική οικονομία. 

Πριν 15 χρόνια ο Σ. Σοφιανόπουλος το υπολογίζει (μόνο από τα καυσόξυλα) σε 1,2 δις ευρώ περίπου. Ενδεικτικά αναφέρουμε ό,τι οι εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου ανήλθαν το 2011 σε 17,31 δις ευρώ ενώ το 2012 σε 17,6 δις ευρώ. (εδώ) Αναλογιστείτε τον πολλαπλασιαστή του ποσού αυτού από την πρωτογενή παραγωγή και τις συνέπειες που θα έχει στην μεταποίηση και στο εμπόριο. 

 

***

Λοιπές σημειώσεις (κάποια αριθμητικά-στατιστικά στοιχεία) για την ελιά:

 – Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο σε παραγωγή ελιάς (μετά την Ισπανία και την Ιταλία). Η καλλιέργεια ελαιόδεντρων ξεκίνησε στα μέρη μας από την αρχαιότητα. Μάλιστα, κάποιες ελιές που φυτεύτηκαν τον 13° αιώνα παράγουν ακόμη καρπούς.

Το 2000 η παραγωγή ελαιολάδου στην πατρίδα μας έφθασε τους 408.375 τόνους.

-Η ελαιοκαλλιέργεια έχει πολύ μεγάλη οικονομική και κοινωνική σημασία για την πατρίδα μας. Περίπου 450.000 οικογένειες ασχολούνται με την ελιά και τα υποπροϊόντα της. Η ελαιο-καλλιέργεια ευδοκιμεί σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Ωστόσο η Πελοπόννησος και η Κρήτη μοιράζονται το 75% της συνολικής παραγωγής στην πατρίδα μας.

-η γεωγραφική κατανομή των ελαιοτριβείων στην πατρίδα μας (μέχρι και το 2007, από στοιχεία που εντοπίσαμε) είχε ως εξής: α. 864 ελαιοτριβεία η Πελοπόννησος β. 553 η Κρήτη γ. 411 η Κεντρική Ελλάδα δ. 280 η Βόρεια Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου ε. 261 η Δυτική Ελλάδα 

-ο Νομός Μεσσηνίας είναι πρώτος σε αριθμό ελαιοδένδρων (13.545.000), ακολουθεί ο Νομός Ηρακλείου Κρήτης με 13.378.000, Λακωνίας με 7.321.000, Χανίων με 6.914.000 

-η παραγωγή ελαιοκάρπου το 2005 έφθασε στους 2.646.000 τόνους ενώ το 2007 στους 2.444.230 τόνους

Για την Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Αντώνης Καλόγηρος

Εκπαιδευτικός-οικονομολόγος

 Η ελιά, το δώρο του Θεού στην πατρίδα μας (μέρος Β)

Η ελιά, η ορθή επεξεργασία του ελαιοπυρήνα και η παραγωγή ζωοτροφής από αυτόν 

Στην ελιά, την σπουδαιότητά της για την ελληνική οικονομία, την αξιοποίηση του ελαιόξυλου, την προφανή αύξηση του Α.Ε.Π. από την αξιοποίηση των παραπροϊόντων της και την επεξεργασία των φύλλων της ελιάς -με ενσίρωση- ώστε να καταστούν άριστη ζωοτροφή έχουμε εκτενώς γράψει σε προηγούμενη ανάρτηση εδώ.

Με το παρόν άρθρο μας θα μελετήσουμε τον πυρήνα της ελιάς (ο οποίος περιέχει 4% λάδι), τι ακριβώς διαδικασία ακολουθείται στα 40 περίπου πυρηνελουργεία της Ελλάδας και τι θα έπρεπε να γίνεται ώστε τα υποπροϊόντα από την επεξεργασία της ελιάς και του πυρήνα της να μεταποιούνται έτσι, ώστε να μεγιστοποιείται η οικονομική τους αξία. 

Το θέμα μας θα το προσεγγίσουμε με την βοήθεια του πονήματος του πρώην ιδιοκτήτη και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΧΡΩ.ΠΕΙ. κ. Σωτήρη Σοφιανόπουλου (σύντομο βιογραφικό στο τέλος της ανάρτησης εδώ)  “Οι “Άγνωστες” πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδος και η πολιτική τους σημασία“. 

Οι επικεφαλίδες έχουν τεθεί ώστε να εξυπηρετούν τον αναγνώστη ενώ οι υπογραμμίσεις και οι επισημάνσεις με bold είναι δικές μας. Επιπλέον παραθέτουμε και σημειώσεις προκειμένου να βοηθήσουμε στην πληρέστερη ανάπτυξη του θέματος. Γράφει λοιπόν ο Σ.Σ.:

Ο πυρήνας της ελιάς και η σωστή επεξεργασία του

“…Ο πυρήνας (που περιέχει περίπου 4% λάδι) με φορτηγά διοχετεύεται σε περίπου 40 πυρηνελουργεία της χώρας και εκεί γίνεται η εκχύλιση (1) του υπολοίπου του λαδιού και βγαίνει το πυρηνέλαιο και το πυρηνόξυλο. Η λέξη πυρηνόξυλο είναι λανθασμένη, διότι αν επρόκειτο περί ξύλου, θα έπρεπε το κουκούτσι της ελιάς να επιπλέει στο νερό, πράγμα που δεν συμβαίνει, όπως θα διαπιστώσουμε, αν το ρίξουμε σε ένα ποτήρι με νερό. Δεν είναι ξύλο, είναι λιγροΐνη, που έχει ειδικό βάρος 1,2 και καθόλου λάδι. Επίσης κακώς εκχυλίζουμε όλον τον πυρήνα και κάνουμε άδικο κόπο. 

Τι έπρεπε να κάνουμε αντ’ αυτού; Ο πυρήνας δεν μπορεί να εκχυλισθεί, αν προηγουμένως δεν ξεραθεί. Έτσι λοιπόν το πρώτο πράγμα που κάνει το πυρηνελουργείο είναι να ξεραίνει τον πυρήνα. Αυτή είναι μία αναγκαστική διαδικασία που πρέπει να γίνει ούτως ή άλλως, διότι αλλιώς ο πυρήνας δεν διαχωρίζεται δια της κοκκομετρικής διαδικασίας. Αντί λοιπόν μετά την ξήρανση να διαχωρίζουν τον πυρήνα στα 4 βασικά σημεία του (δηλ. στο φλοιό, το σάρκωμα της ελιάς που εμπεριέχει λάδι, το λιγροϊνικό μέρος, που είναι το κουκούτσι και τον πυρήνα της ελιάς που και αυτός εμπεριέχει λάδι) έπρεπε να διαχωρίζουν τον πυρήνα πρωτίστως στο λιγροϊνικό του μέρος που είναι μεγάλης θερμιδικής αξίας (άνω των 5 χιλιάδων θερμίδων το κιλό) (2) και στο σαρκώδες μέρος και το πυρηνικό μέρος που περιέχουν το λάδι. Και επειδή η διαφορά είναι μεγάλη, θα εκχύλιζε το πυρηνελουργείο μόνο το 25% του πυρήνος και όχι το 100%. Μετά την εκχύλιση το προϊόν που θα παρέμενε, που είναι μέρος του σημερινού πυρηνοξύλου, θα ήταν απ’ ευθείας ζωοτροφή. Το δε λιγροϊνικό μέρος που κατά βάρος είναι τα 3/4, δηλ. το κουκούτσι της ελιάς θα ήταν καύσιμο, όπως είναι δυστυχώς το πυρηνόξυλο σήμερα.

Πυρηνόξυλο μετά την επεξεργασία του πυρήνα της ελιάς

Βέλτιστη αξιοποίηση των μερών του πυρήνα της ελιάς

Γιατί η Ελλάδα δεν έχει προβεί σε αυτούς τους διαχωρισμούς δεν μπορώ να καταλάβω. Διότι αυτοί οι 125.000 τόνοι που θα είναι καθαρή ζωοτροφή, θα επωλούντο προς 30 δρχ. το κιλό (*) (διότι θα περιείχαν πρωτεΐνες περί το 14%, δηλ. το 33% των πρωτεϊνών της σόγιας για την σόγια βλέπε εδώ, εδώ κι εδώ)) αντί των 5 δρχ. περίπου που πωλείται σήμερα. Το δε υπόλοιπο 75%, δηλ. 375.000 τόνοι, επειδή θα είχαν περισσότερες θερμίδες, θα μπορούσαν να συμπιεσθούν (από μία πρέσσα) και να γίνουν μπαστούνια και να καίγονται σαν καύσιμο για τα τζάκια με πολύ μεγαλύτερη βέβαια τιμή απ’ αυτήν όπου πωλείται το πυρηνόξυλο σήμερα.

(*) Το βιβλίο του Σ.Σ. εκδόθηκε το 2003. Ωστόσο, κάποια από τα κείμενά του είχαν γραφεί νωρίτερα γι’ αυτό και η αποτίμηση είναι σε δρχ. Αν υπολογίσουμε ότι το σπασμένο καλαμπόκι ως ζωοτροφή –με λιγότερες μάλιστα πρωτεΐνες από αυτή του παραγώγου του πυρήνος της ελιάς- πωλείται σήμερα λιανική περί τα 0,30 ευρώ/ κιλό, η τιμή της ζωοτροφής που προέρχεται μετά την εκχύλιση του πυρήνος της ελιάς πρέπει να ανέρχεται περί τα 0,35-0,40 ευρώ/κιλό.

Σχέδιο κλιβάνου ξήρανσης ελαιοπυρήνα (βλέπε εδώ)

Σημειώσεις:

Σημείωση 1: Εκχύλιση νοείται σαν τη διαδικασία όπου μεταφέρεται μια ουσία από μια φάση όπου βρίσκεται είτε υπό μορφήν διαλύματος είτε διασποράς, σε μια υγρή φάση. Με την τεχνική της εκχύλισης η απομόνωση μιας ουσίας από ένα μίγμα γίνεται με τη στενή επαφή του με ένα διαλυτικό μέσο το οποίο την διαλύει εκλεκτικά. Το αρχικό μίγμα μπορεί να είναι ένα στερεό ή υγρό φυσικό υλικό ή ένα ακατέργαστο μίγμα μιας αντίδρασης. Ανάλογα με την περίπτωση εφαρμόζεται και διαφορετική τεχνική.

Σημείωση 2: Όπως διαβάσατε το λιγροϊνικό μέρος του πυρήνα της ελιάς είναι υψηλής θερμιδικής αξίας ήτοι -όπως γράφει ο Σ. Σ.- άνω των 5.000 θερμίδων το κιλό. Σημειώνουμε -όπως μπορεί να διαβάσει αναλυτικότερα ο αναγνώστης στην σχετική αρχική μας ανάρτηση εδώ ότι η θερμιδική αξία του ελαιόξυλου ανά κιλό ανέρχεται στις 3.500 θερμίδες. Υπολογίζοντας λοιπόν ότι ένα δένδρο ελιάς μάς δίνει 30 κιλά ξύλου (ετησίως από το κλάδεμα) και ότι η Ελλάδα διαθέτει τουλάχιστον 250.000.000 ελαιόδενδρα έχουμε 7,5 δις κιλά ελαιόξυλου και με 3.500 θερμίδες το κιλό έχουμε 26.250 δις θερμίδες. Αν ο ανωτέρω αριθμός διαιρεθεί με 1.570.000 θερμίδες (δηλαδή οι θερμίδες που περιέχει ένα βαρέλι πετρελαίου των 157 λίτρων) έχουμε 16.719.745 περίπου βαρέλια πετρελαίου που είναι το 17% των αναγκών της χώρας μας σε πετρέλαιο.

Εκχυλιστήριο πυρήνος ελιάς

Αυτό λοιπόν που προτείνει ο Σ.Σ. είναι: μετά την ξήρανση να γίνεται διαχωρισμός στο λιγροϊνικό μέρος (υψηλής θερμιδικής αξίας) και στο σαρκώδες και πυρηνικό μέρος (που περιέχουν το λάδι). Κατόπιν το πυρηνελουργείο θα έπρεπε να εκχυλίζει μόνον το 25% του πυρήνος από το οποίο θα εξαγόταν απευθείας άριστη ποιότητας ζωοτροφή [σχετικά με το ζήτημα των ζωοτροφών και το στρατηγικό τους ρόλο για την επίτευξη μιας Ελληνικής οικονομίας ανεξάρτητης και αυτάρκης (βλέπε εδώ)]. Βάσει λοιπόν των στοιχείων που μάς δίνει ο Σ.Σ., αυτοί οι 125.000 τόνοι καθαρής ζωοτροφής θα μπορούσαν να προωθηθούν στην αγορά προς 0,30-0,35 ευρώ/κιλό (όση είναι –περίπου- η τιμή του τριφυλλιού σήμερα λιανική).

Το δε υπόλοιπο 75% ήτοι 375.000 τόνοι, επειδή είναι υψηλής θερμιδικής αξίας θα μπορούν να πωληθούν ως καύσιμο σε πολύ μεγαλύτερη τιμή από αυτή του πυρηνόξυλου. 

Σημείωση 3: Σε μικρή έρευνα που κάναμε στο διαδίκτυο εντοπίσαμε τα ακόλουθα που μπορούν ίσως να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του θέματος από τον αναγνώστη: 

-στο εξής ενδιαφέρον site του Αρ. Στροφύλα (βλέπε εδώ), ο οποίος ειδικεύεται σε θέματα εγκαταστάσεων επεξεργασίας πυρηνόξυλου και μελέτης του πυρηνόξυλου ως καύσιμο κλπ, δεν συναντήσαμε τον τρόπο επεξεργασίας που προτείνει ο Σ.Σοφιανόπουλος. Αυτό μπορεί να σημαίνει (με επιφύλαξη πάντα διότι δεν έχουμε πλήρη πληροφόρηση) ότι ακόμη και σήμερα τα πυρηνελουργεία -με βασική ευθύνη του ελληνικού κράτους- δεν έχουν ενημερωθεί για τις επιπλέον δυνατότητες που προσφέρουν τόσο τα παραπροϊόντα της ελιάς όσο και την προστιθέμενη αξία αυτών και το ρόλο τους στην ελληνική οικονομία. 

-έχουν αναπτυχθεί πολλές βιοτεχνίες-βιομηχανίες που επεξεργάζονται τα παραπροϊόντα του πυρήνα της ελιάς και προσφέρουν στον καταναλωτή: α. κουκούτσι πυρηνόξυλου χωρίς την σκόνη και ψύχα β. pellet ελιάς από ελαιοπυρήνα γ. βιομάζα ελιάς προς καύση 

Κουκούτσι πυρηνόξυλου χωρίς τη σκόνη και ψύχα (βλέπε εδώ)

-η βιομάζα ελιάς προέρχεται από την επεξεργασία του ελαιοπυρήνα (πυρηνόξυλο) ώστε τελικά να μείνει μόνο το ξύλο δίνοντας ένα οικολογικό βιοκαύσιμο με υψηλή θερμική αξία, χαμηλή τέφρα και οσμή. Μετά την επεξεργασία του πυρηνόξυλου μένει η βιομάζα και το ελαιάλευρο. Η βιομάζα ελιάς έχει μικρότερο ποσοστό τέφρας από το πυρηνόξυλο (<1%) καθώς και μικρότερη υγρασία (<10%). Σαν καύσιμη ύλη δε είναι πολύ φθηνότερη από το πετρέλαιο, το υγραέριο και το πέλλετ ξύλου.

Πέλλετ ελιάς 2,5 cm με θερμογόνο δύναμη 4.500 Kcal/Kgr

Κι επειδή ο λόγος περί ελιάς, παραθέτουμε την κάτωθι είδηση από τις αλύτρωτες Πατρίδες της Μικράς Ασίας. Η είδηση εδώ την οποία υπογράφει ο Σ. Καλεντερίδης.

‘’ Σαν να ξερίζωσαν την ελληνική ψυχή από τη γη της Μικρασίας…

Από την κλασική περίοδο κατοικούνταν από Έλληνες και ονομαζόταν Πελοπία. Ο ένδοξος στρατηγός του Μεγαλεξάνδρου, Σέλευκος Νικάτωρ, ιδρυτής της Δυναστείας των Σελευκιδών, την μετονόμασε σε Θυάτειρα προς τιμήν της κόρης του που γεννήθηκε εκεί.

Όταν την κατέλαβαν οι Τούρκοι την μετονόμασαν σε Άκχισαρ, από το οποίο προέρχεται το Αξάριον των Ελλήνων.

Μέχρι το 1923 στην πόλη και την περιοχή κατοικούσαν Έλληνες, από τους βασικούς καλλιεργητές της ελιάς, την οποία ελάχιστοι μουσουλμάνοι συνήθιζαν να καλλιεργούν.

Σήμερα το Αξάριον αποτελεί πρωτεύουσα επαρχίας του νομού Μαγνησίας, από το έδαφος της οποίας διέρχεται ο υπό κατασκευή σύγχρονος αυτοκινητόδρομος Σμύρνης-Κωνσταντινούπολης, για τη διάνοιξη του οποίου αποφασίστηκε το ξερίζωμα 50.000 αιωνόβιων ελαιόδεντρων, τα οποία ήταν σπαρμένα και φροντισμένα από ελληνικά χέρια.

Κομμένα ελαιόδενδρα στο Αξάριον της Μικράς Ασίας φυτεμένα από Ελληνικά χέρια προ δεκάδων και εκατοντάδων ετών

Με βάση την απόφαση της τοπικής Διεύθυνσης Γεωργίας, ορισμένα από τα δένδρα αυτά ξεριζώθηκαν για να ξαναφυτευτούν σε άλλες περιοχές, και τα πιο παλιά κόπηκαν για να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμη ύλη. Πάντως κάποιες ρίζες, η ηλικία των οποίων ξεπερνούσε τα χίλια χρόνια, πολύ πριν εμφανιστούν οι Τούρκοι στη Μικρά Ασία, ξεριζώθηκαν και ξαναφυτεύτηκαν σε πολυτελή ξενοδοχεία και επαύλεις της Αττάλειας και άλλων τουριστικών περιοχών.

Βλέποντας κανείς αυτό το έγκλημα, δίκαια λέει «ξεριζώθηκε η ελληνική ψυχή της Μικρασίας»!

Για την Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Αντώνης Καλόγηρος

Εκπαιδευτικός-οικονομολόγος

 http://enromiosini.gr